Rafiki yangu mpendwa mwanafalsafa Epictetus aliweza kujifunza falsafa akiwa mtumwa, kwenye utumwa huo haukumwacha salama bali alipata kilema.
Akiwa kilema aliweza kuishi maisha yake kama mstoa, aliweza kuandikia wanafunzi wake falsafa ya kuweza kuishi maisha kwa utulivu mkubwa bila kuyumbishwa na mambo mengine.
Baadhi ya mambo yapo ndani ya uwezo wetu na mengine yapo nje ya uwezo wetu. Chochote ambacho tunakifanya sisi kipo ndani ya uwezo wetu, miili yetu iko nje ya uwezo wetu. Sifa, watu na chochote ambacho hatukifanyi vipo nje ya uwezo wetu.
Changamoto kwenye maisha ni pale unapohangaika na mambo yaliyo nje ya uwezo wetu yanakufanya uwalaumu watu wengine.
Kama utafikiria yale tu yaliyo ndani ya uwezo wako hakuna mtu atakayekusumbua, atakayekulaumu, atakayekushtumu, au hata kudhurika kwa namna yoyote ile. Kwa sababu umeamua kuhangaika na yale yanayohusika na wewe.
Usihangaike na yaliyo nje ya uwezo wako kabisa, tunapojihusisha na mambo yaliyo nje ya uwezo wetu ni kama hatuna au hatumiliki chochote kabisa.
Usiruhusu kilicho nje ya uwezo wako kivuruge maisha yako, labda ni tabia ya mtu mwingine, usihangaike kutaka kubadilisha tabia za watu.
Yaliyo ndani ya uwezo wetu ni maoni tuliyonayo, hatupaswi kuwa na maoni juu ya kila kitu. Hisia zetu pia tunapaswa kudhibiti hisia zetu, chochote ambacho tunaweza kukifanya kipo ndani ya uwezo wetu na tunaweza kudhibiti.
Watu wengi wanaopata msongo wa mawazo ni wale wanashindwa kuelewa kuwa vitu vingi wanazozimiliki tumepewa kwa muda na tukizipoteza hatupaswi kuwa na msongo juu ya hayo mambo.
Tunapaswa kuishi kwa msingi wa falsafa, kuishi maisha yetu wenyewe, kuwa na furaha wakati wote bila kukuhusu mambo ya nje yatusumbue.
Mduara wa uwezo , mara nyingi sana watu wanasumbuka kwenye mambo yaliyo nje ya uwezo wetu, kufikiri kuwa wanaweza kuadhiri mambo yaliyo nje ya uwezo wetu. Kama tabia za watu, maono yao, mtazamo yao, yote yapo nje ya uwezo wetu.
Njia nzuri ya kuadhiri yaliyo nje ya uwezo wako ni kufanya vizuri kabisa yale yaliyo ndani ya uwezo wetu, kama kuishi maisha yako kwa namna bora zaidi, kwenye kutunza muda, kuwa na kiasi kwenye mambo mengine kwenye maisha.
Kwa kufanya hivyo utaweza kuadhiri maisha ya wengine na wao kutaka kufanya mambo na wewe au wakimbie, wasitake wao wenyewe wanaona hawataendana na jinsi unavyofanya mambo.
Chukua hatua; rafiki hatupaswi kuumizwa sana au kuyumbishwa na maoni ya watu wengine juu jinsi tunavyoishi maisha yetu. Tunapaswa kuishi maisha yetu kwa uhalisia na kufanya yale yaliyo ndani ya uwezo wetu.
Rafiki yako,
Maureen Kemei.
